Saturday, December 18, 2010

Тайланд таалагдаж байна

Хүний газар эрдмийг сурахаар ирээд 3 сар хагас болжээ. Өвлийн амралт эхэлж, 2 хоноод эх орондоо очно. Аавдаа үнсүүлж, ижийдээ тэврүүлж, дүүгээ харна гэхээс, анд найзуудтайгаа хөгжилдөнө, амин ярианууд өрнүүлнэ гэхээс л байж ядна, сэтгэл минь аль хэдийн нисээд хүрчихжээ, тэнд.

Энэ олон жил энэ тэрүүгээр сурч, аялж явахад эх орон минь элэгнээс уяа нь алдуурсан мөч байсангүй ээ. Үргэлж бодолд байгаастай, санаастай, гансраастай.. Гэхдээ л би явчихаад байдаг.. 'homesick' байна аа гэж гоншигонох эрхгүй болтлоо л 'санаад байна.. санаад байна.. буцмаар байна' гэдэг үгсийг хэлж дээ.. Гэхдээ л би явчихаад байдаг..

Анх удаа би гадаад оронд сурч байхдаа enjoy болж байгаа түүх болж байх шиг байна.. Мэдээж академик чанарын хувьд ярих юмгүй маш сайн. Үүнээс гаднах хэд хэдэн фактор байх шиг байна аа нөлөөлж буй..

Урин дулаан уур амьсгал:
За би бээр болбоос, наранд их дуртай.. энд хамаг хүн амьтан нарнаас бултаж, зонтокдож, аймар халуун байхад л ханцуйтай юм өмсч, халхалж болох юм бүхнээр арьсаа борлохоос хамгаалж байхад, би нарны өөдөөс инээмсэглэн, дулаан илчийг нь шингээн алхах дуртай. Орой үдэш ч дулаахан хэвээр, аадар борооны дараа ч дулаахан хэвээр.. За тэгээл, далайд сэлж, эрэг дээр нь хэвтэх үнэхээр гайхалтай шүү дээ..

Хоол унд:
Тропикал бүс болохоор энд өмнө хэзээ ч харж, сонсож байгаагүй жимс, ногоо элбэг : шив шинэ, амттай, айөмөр хямд.. Монголдоо бол би мах идэх дуртай; харин энд ирээд тэр дуршил бүр алга болчихсон. Угаасаа ногоонуудаа янзын хуурна... Загасаа гоё болгоно. Нэг үгээр бол Тайланд улс хоол ундны тал дээр үнэхээр зохиж байна аа. Хоолыг тайланд хэлээр ААНХААН гэдэг, хөөрхөн байгааз. Аанхаан арой - амттай хоол гэсэн үг болно.

Монголчууд маань их ирэх юмаа
Тайланд ямар ч байсан US-г бодвол ойрхон, тал өдөр нисээд хүрээд ирдэг учраас энд ирж амрах, эмчлүүлэх (Бумрунград эмнэлэг) хүмүүс тасардаггүй юм байна. Үүний ачаар нилээдгүй хүмүүстэй танилцаж, найз нөхөд болж байна. Энэ бол маш чухал үзүүлэлт! Монголчуудтайгаа ойр байна, харилцаатай байна гэдэг бол, цэцгээр ярьвал би усалгаатай буюу хатаад гандчихаагүй байна гэсэн үг.

Тайландчуудын амьдралын хэв маяг
Тайландчууд их хөдөлмөрч юм уу даа. Зүгээр сууж байгаа хүн бараг харагдахгүй.. Бүгд л хөдөлж байдаг, бүтээж байдаг юм шиг.. Орой нарны илч буурах үеэр оюутнууд бүгд л гадаанаа гарна шүү дээ.. дугуйгаа унаад л, гүйгээд л, хөл бөмбөг, сагсаа тоглоод л - бүгд ХӨДӨЛГӨӨН - ЭРҮҮЛ МЭНД гэсэн лоозонтой юм шиг амьдарна. Би ч алтны дэргэд гууль шарлана гэгчээр жим-д явж, усанд сэлээд л.. Өө тэгээд, уухгүй юм, татахгүй юм.. Их л зөв хүмүүжилтэй, гүүди гүүди хүмүүс байх юм аа. Ганц дарс уух тайланд олох хэцүү шүү..

Өө тэгээд, Тайландчуудаас сурах юм зөндөө л байна дөө.. нэхх тайван, дөлгөөхөн, гоё инээмсэглэдэг, бие биенээ хүндэлдэг, тусархуу хүмүүс шүү.

Дээрхи хүчин зүйлсүүдийн улмаас амарчихаад буцаж ирж үргэлжлүүлэн сурахдаа би сэтгэл хангалуун байх болноо. Гайхамшигтай юм, анх удаа л ингэж бодож байна!

Wednesday, October 13, 2010

7 дүү хүнтэй?

Ер нь би өөрөөсөө ах хүнтэй сууна гэж бодсоор ирсэн, бодож ч байгаа л даа. Гэхдээ нэг баримт хэлэхэд, хэрэв би өөртэйгээ чацуу хүнтэй суулаа гэхэд л, тэр маань надаас 7 жилийн өмнө өнгөрөх магадлалтай. Учир нь Монгол эмэгтэй хүний дундаж наслалт 70 байхад, эрчүүдийнх нь 63 байна (2010 оны байдлаар).

Хөвгүүд охидоос илүү тоотойгоор төрдөг ч (105:100), эрүүл мэндээрээ охидоос сулдуу байдаг ба төрөлтийн дараахан эндэх нь илүү, мөн осол, зодоон цохионоор амиа алддаг. Тэгээд бэлэвсэн эмээ нар их болдог жамтай хорвоо.

Уул нь өвгөнтэйгээ гар гараасаа хөтлөлцөн өтөлбөл хичнээн сайхан.. Тэгэхээр, өөрөөсөө дор хаяж 7 дүү хүнтэй суух болох нээ.. not likely for me, though..

Tuesday, October 5, 2010

Тайландад өнгөрөх нэг жил

Өнөөдөр Тайланд улсад сурахаар ирээд яг 1 сар болж байна. Тайландад ирнэ, тэр тусмаа сурна гэж зүүдлээ ч үгүй явлаа. За цаашлаад, цэнхэр залуутай рүүммейтлэнэ гэж бүр ч... хэхэ амьдрал аа, гэж бөөн сюрприз юмуу, хаашаа юм..
Тайланд улс 66 сая хүн амтай; Бангкок хот 9 сая хүнтэй. Голч нас нь 34, харин манай улс 25. Хүмүүс нь зөөлөн дуутай, тусархаг, инээмсэглэсэн, ер нь л тийм аймаар биш юм. Эр, эмгүй л туранхай, туяхан хүмүүс. Гэхдээ намхандуу. Би өндөр өсгийтөө өмсөөд явахаар ихэнхийг нь оройноос нь хараастай, кк.
Баклаврын оюутнууд нь бүгд цагаан сорочка, хар юбка, брюк өмсөх юм. Харин магистр, докторын оюутнууд энгийн хувцаслана. Тэр цагаан цамц, юбкыг нь худалдаж авч өмсөөд, BA оюутнууд шиг хичээлдээ хааяа явж байвал зүгээр ч юмуу гэж бодогдоно. Ер нь иймэрхүү дүрэмт хувцсын системийг манай их дээд сургуулиуд нэвтрүүлж болдоггүй юм байх даа..

Одоо борооных нь улирал учраас өдөр бүр дуу цахилгаантай ширүүн бороо орж байна- гэхдээ гоё дулаахан бороо..
Над шиг жимс, ногоонд дуртай хүнд бол Тайланд диваажин мэт - шив шинэхэн, хямдхан, урьд өмнө үзэж хараагүй өнгө, төрх, амттай тропикал жимсүүд.
Гэхдээ л ямар ч сайхан зүйл байсан нутгаа санасан сэтгэлийг минь дүүргэж чадахгүй л байна, ер нь чаддаггүймөө. Азаар Тайланд Монголтой ойр учраас зарим нэг найз нөхөд минь ирэх сурагтай.

Tuesday, August 17, 2010

нээх сайхан шүлэг унших юмсан...

Thursday, July 29, 2010

Memoirs of Herlen

Зүүн хязгаарын Дорнод нутагт 38 хоног ажиллаад ирлээ. Нүд ирмэх зуур л өнгөрсөн мэт. Цэл залуу насныхаа гал дөлөөр бадарч, шатаж яваа шижигнэсэн олон залуу хүмүүстэй хамт ажиллаж, амьдрахад сайхан байлаа. Өглөө 8аас орой 10 цаг хүртэл амралтын өдөргүй ажилласан ч цуцахгүй нас...

Аймгийн төвийн сум Хэрлэн нь 40000 гаруй хүн амтай, орон сууц, барилга ихтэй. Хэрлэн голоо дагаад уртаашаа сунаж тогтсон энэ хот амьдарч, ажиллахад таатайдуу. Оросууд соц-нийгмийн үед суурьшиж байхдаа маш их мод тарьсан нь одоо сүглэгэр өндөр сайхан моднууд болж, Хэрлэн хотыг ойн төгөл мэт үзэсгэлэнтэй болгожээ.

Хэрлэнд шүлхий гараад 7 сарын 11нд Наадам бололгүй хойшлогдоод 7 сарын 29, 30нд болсон. Хуушуур олж идэж чадаагүй ч /аймаар очертой байсан/ хорхог, айрагтай сайхан наадам болсон. Залуучуудтайгаа Дорнодын Энх зусланд очиж нэг сайхан өдрийг өнгөрөөсөн. Work hard, play hard шдээ. Зүрхэнд минь хоногшсон Дорнод сайхан нутагт дахин очих байлгүй дээ.


Monday, June 7, 2010

Үсний эрүүл мэнд

Tэмдэглэлийн дэвтрийн минь хамгийн арын хуудсанд үс арчилгааны талаар хөөрхөөн бичил зөвлөгөө байдаг юм. Түүнийг эндээ орчуулж тавибал хүмүүст бяцхан ч гэсэн хэрэг болох биз гэж бодлоо.

Үс эрүүл байх нь зөв зохистой хооллолттой шууд холбоотой байдаг. Дараахь витаминууд агуулсан хоол хүнс үсийг эрүүл сайхан болгодог. Үүнд:


Уураг
Үсний бүтцийн 98% уураг байдаг тул загас, өөхгүй мах, өндөг, бяслаг, үр, самар зэрэг уураг ихтэй хүнсүүд үсэнд сайн.


А витамин
Чихэрлэг төмс, лууван, цэцэгт байцаа, хулуу, гуа, чангаанз зэрэг нь А витаминаар баялаг.




В витамины комплекс
Хэрэв В витамины дутагдалд орвол хүний үс гэмтэж, их унадаг болдог. Тиймээс, ногоон өнгөтэй хүнсний ногоонууд, шош вандуй, наранцэцгийн үр, самрыг хүнсэндээ хэрэглэн асуудлаа шийдэж болно.



С витамин
Энэ төрлийн витамин нь үсний эд эсийг сэргээж, ургуулдаг. Мөн үрчлээг арилгаж, дархлалын системийг бэхжүүлдэг. С витамин нь тарвас, гуа, цитрус, жижиг үрлэн жимсүүд, өнгөт байцаа, улаан чинжүү, улаан лоольд ихээр агуулагддаг байна.



Е витамин
Энэ төрлийн витамин зүрхэнд мөн үсэнд тустай. Авокадо, будаа, самар, хар ногоон өнгийн ногоонууд, буудайн гурил, шош зэрэгт байдаг.


К витамин
Яс, шүд, буйл, үс, булчин зэргийг эрүүл байлгахад нэн тустай. Далайн төрлийн хоол, цагаан идээ, инжир жимс, аспарагус, цэцэгт байцаа, летус зэрэгт К витамин ихээр агуулагдана.


Тос
Омега-3, 6 хэмээх загасны төрлийн тоснууд үсийг чийглэг болгодог. Маалинганы үрэнд энэ тос ихээр байдаг.


Ус
Дор хаяад өдөрт найман стакан ус ууж байх нь эрүүл үстэй байхын гол цөм юм. Учир нь ус ууснаар биенд буй хар хортой бодисоо гадагшлуулдаг.

Monday, April 26, 2010

today and yesterday


I was down yesterday,
but I am up today
I was hurt yesterday
but I am healed today
I was confused yesterday
and I am still confused today.