Болор Цом

Болор Цомыг анх удаа үзэж үзлээ. Үзэх хань олдохгүй байсаар өөрөө эцсийн мөчид ганцаараа очоод л үзчихлээ. Циркийн 2/3 нь дүүрсэн байлаа. Ихэнхи үзэгчид дунд эргэм болон түүнээс дээш насныхан харагдана. 27 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа яруу найргийн наадмыг Пунцагийн Бадарч гуай, мөн нэвтрүүлэгч Бямбаа нар хөтлөн явуулсан. Тэр 2 сүүлийн 7 жил хамтран хөтөлж буйгаа дурдаж байна лээ. Шүүгчид дүнгээ гаргахаар тайзны араар орсон агшнуудыг ашиглан Пунцагийн Бадарч гуай ахмад зохиолчид, яруу найрагчдаа дурсан, өөрсөддөө тохиолдсон хөгжилэй дурсамжуудаасаа хуваалцаж биднийг баясгаж байлаа. Бадарч гуай: 'Би 24 жил Болор Цомд оролцохдоо 1 удаад нь үзэж бусад бүх удаад нь өөрийгөө үзүүлжээ. Оролцож үзүүллээ, хөтөлж бас үзүүлсээр 23 жил болсон байна даа' гэж хошигнож байлаа.

Бүтээлээ ирүүлсэн 100 гаруй яруу найрагчдаас 34 нь шалгарч, шүлгээ хэллээ. Тэднээс тал нь дараагийн шатанд шалгарч, ийн явсаар айргийн 5-д үлдсэн хүмүүсийн нэрийг танилцуулахад нэгэн сонирхолтой зүйл болж өнгөрлөө.Б

Гүрбазарын 'Үзэгний Чимээ'хэмээх шүлгийн CD нь IPod-нд маань байдаг юм. Тэрийг би сонсоод гудамжаар алхахдаа үнэн дуртай. 'Дэлгэрмаа эгч,''Говийн Ганц Айл,''Би Монголоороо Гоёдог,'Хань минь' гэх мэтчилэн шүлгүүд нь үнэхээрийн гоё, дахин дахин сонсох бүрт ухаарал нэмэх мэт. Гүрбазарыг маань даанч айргийн тавд оруулсангүй. Уул нь үнэхээр мундаг шүлгүүд уншсан шүү. Цирк даяар үзэгчид Гүрбазарыг оруулаагүйд эсэргүүцэж, шударга шүүсэнгүй хэмээн бухимдан шаардаад ч дийлсэгүй ээ. Харин Гүрбазар өөрөө гарч ирээд 'Бүх юм шударга явж байгаа. Би 20 жил Болор Цомдоо сайхан оролцлоо. Дараа жилээс би харин оролцохгүй, зөвхөн ард түмэн та нартаа л шүлгээ зориулан бичих болно оо.' гэж хэлээд тайзнаас буулаа.

Үймэрсэн олныг намжаан Бадарч гуай ч бас ухаарлын сайхан үгээ хэлээд амжив. 'Яруу найраг гэдгийг үнэхээр хэмжиж болшгүй ээ. Энийг чинь метрлэж болохгүй, литрлэж болохгүй. Аль нэг шинжлэх ухаанаар хэмжиж болдоггүй эд юм байгаан.' гэлээ.

Миний эх орноо хайрлах, Монгол ард түмнээ хүндэтгэхэд яруу найраг их нөлөөлдөг. Монгол хүмүүсийн маань оюун ухаан нь ямар мундаг гээч - үгийн баялаг, дүрслэл, найруулга, эх оронч сэтгэлгээ нь бүгдээрээ яруу найрагт нь шингэсэн байдаг. Залуу үеийнхэн маань яруу найргийг улам их шимтэн уншиж, эх орноороо бахархан, хайрлах болтугай!

'Bi Chadna' Huuhdiin Tuviin Eolk

Тодруулагчийг ашиглан хэрхэн үр дүнтэй хичээлээ унших вэ

Саяханы нэг өдөр гэртээ орж ирэхэд хаалган доогуур гэсэн хавчуурга шургуулсан байлаа. Оюутнууд унших ном материалдаа дарагдсан өдөр хоногууд үргэлжилсээр байгаа энэ үед овоо хөөрхөн тустай юм тараажээ. Ингэж бичсэн байх юм:



Тодруулагчийг ашиглан хэрхэн үр дүнтэй хичээлээ унших вэ

Алхам 1
Номоо эсвэл өгүүллэгээ бүхэлд нь нэг гүйлгэж хараад, бүтэц болон дэвшүүлж буй санаа нь ямархуу юм байна гэдгийг мэдэрч авах

Алхам 2
Эхний болон сүүлийн догол мөрүүдийг анхааралтай уншаад, гол чухал санаануудыг нь базсан дүгнэлтийг олж авах

Алхам 3
"Дүгнэн хэлвэл," "Хамгийн гол нь" гэх мэт хэллэг үгүүд гарсан хэсгүүд чухал мэдээлэл агуулсан байдаг учир тогтож сайн унших

Алхам 4
Дүгнэлт хэсгийг түрүүлээд уншвал тухайн сэдэв юуны тухай вэ гэдэг ойлголтыг дороо авна

Алхам 5
Дараа өдөр нь тодруулж тэмдэглэсэн тэр хэсгээ дахин нэг гүйлгэн хараад, мөн 7 хоногийн дараа дахин нэг удаа харчихвал ой тоонд илүү сайн тогтож үлдэнэ.

Алхам 6
Энэ бол ур чадвар гэдгийг санаарай. Дадлагажиж, сурахад төвөгтэй мэт байвч тэвчээртэйгээр үргэлжлүүлсээр байгаарай. Дадлага бүхнийг төгс болгодог гэдэг шүү дээ.

Эх Орон минь

Ухаарахдаа даруусдаг хүний орчлонд
Уйлж би сэтгэлдээ уужирдгиймаа.
Айлын ах эгч нарыг аав ижий шигээ л гээд
Аялж би Монгол дуундаа уярдгиймаа...

Хүний нутагт эрдмийг сурахаар ирсэн ч
Хөх тэнгэрт Монгол нутаг минь гээд
Хэдэн мянган бээрийн тэртээх улсдаа
Хэнэн тэнүүчилсэн бодлоо би яалтай...

Эх орны минь салхийг тээн ирж буй
Эгэл гийчний айлчилна гэх сургаар
Энгүй их догдолж, эргэж тойрон уулзчаад
Эргээд буцахад нь хамт явчмаар болхиймдаа...

Ай хөөрхий, энэ бэтгэрч гунисан зүрх
Амь ордгиймаа зөвхөн Монголдоо л байхад
Ухаант ардынхаа уужуу ухаан, даруу амьдралыг
Уйтай намрын энэ өдөр илүү их санахын учир юу вэ..
.

Сонин юутай?

Оройн 11 болох гэж байна. Түрүүхэн хичээлээсээ орж ирчээд yahoo msgr-ээр дэлхийн нөгөө хэсэгт ч зүрхэнд минь хамгаас ойр нандигнагдан байдаг эх оронд байгаа найз нөхдүүдтэйгээ хэсэг чатлалаа. Дэнвэрт ирээд сар гаран болжээ. Ирсэн өдрийн маргаашнаас л хичээлдээ орж, буцаад оюутны ширээндээ суулаа. Гоё байна дахин сураад- сурч буй зорилго минь эрхэм бас тодорхой учир.

Сурч буй сургуулийн минь нэр Колорадогийн Их Сургууийн Боловсролын Сургууль. Оюуутны байр маань сургуулиас 5 мин алхаал орно, яг хотынхоо төвдөө. 1ээс 17 давхар нь зочид буудал, 18аас 30 нь оюуутны байр, сонирхолтой байгааздээ кк. 2 roommate-тэй, нэг нь Калифорноос ирсэн, нөгөө нь НьЮ-Йоркых.

Дэнвэр хот Монголчууд ирсэн анхны хот гэдэг юм байна лээ. УБ, Дэнвэр хотууд 2002 онд эгч дүүс хот болсон. Эндээс дэлгэрэнгүй мэдээлэл авч болно. http://www.denversistercities.org/ulaanbaatar.php

Нэг сайхан мэдээ бол Дэнвэрийн Байгаль, Шинжлэх Ухааны Музейд Чингис Хааны тухай үзэсгэлэн хагас жилийн турш тавигдах гэж байна. http://www.dmns.org/main/en/General/Exhibitions/UpcomingExhibitions/ Бүүр гоё мэдээ нь гэвэл би энэ музейд сайн дурын ажилтан хийх завшаан олдсон хэрэг. Монголын түүхээ улам сайн мэдэж, гадны хүмүүст бахархан танилцуулж хөтөч хийнэ гэдэг миний хувьд үнэхээр нэр төрийн хэрэг.

Өнгөрсөн долоо хоног Seattle хот руу 6 хоног яваад ирлээ. Бага ангийн хүүхэд, хуучны танилуудтайгаа уулзаж, олон цоглог залуустай хамт сайхан цагийг өнгөрөөлөө. Хэдэн жилийн өмнө Sleepless in Seattle гэдэг кино үзчээд энэ хот руу очиж үзэх юмсан гэж мөрөөддөг байлаа. Love Happens гэдэг дөнгөж саяхан театруудаар гарч эхэлсэн кино ч тэнд хийгдсэн. Үнэхээр л сэтгэл булаам гоё хот байна лээ. Space Needle, First Starbucks Store, Ride the Ducks, Pike Street Public Market миний дурсамж болон үлдлээ.

10 сарын 16, 17-нд энд Монголын өдөрлөгүүд, Чингис Хааны Үзэсгэлэнгийн нээлтэд оролцохоор Монголоос, Америкийн өнцөг булан бүрээс хүмүүс ирэх гэж байгаа юм байна. Хэсэгхэн хугацаанд ч болов элэг нэгтнүүд, Монголын салхи тээн ирэх тэдэнтэй хамт байна гэж бодохоор сайхан байна. За за хичээлээ хийе даа

Ариусын шүлгээс...

Шүлгэнд дуртай надад Ариус найз минь өөрийн шүлгийн цоморлигоосоо хэдийг нь бяцхан ном болгож дурсгасан юм. Бүх шүлэг нь үг хэлэхийн аргагүй гайхалтай, заримаас энд бичмээр санагдаад. Шүлгүүдээ заавал ном болгож гаргаарай, фэнээс чинь.

Хэн Нэгний Аз Жаргал Байхсан

Хээр талд өвс өвсөө үнсэхийг анирдан
Хэнийх ч биш ганцхан миний амрагаа тэврээд
Хивс олбогоор дүүрэн өрөөнд бус
Хээнцэрхэн цэцгүүд дунд жаргалтайхан суухсан

Хоржигнон урсах голын чимээг үл анзааран
Хоёр зүрхээ л сонсон чимээгүйхэн зогсохсон
Хонхон цэцгийг таслалгүй энхрийлж үнсээд
Хорвоод биднийг учруулсанд баярлалаа гэж шивнэхсэн

Хэн нэгний аз жаргал нь байхсан
Хэлтгий заяа гэж хичнээн ч удаан гуниглах вэ
Хэрэвзээ зөвийг бодож амьдарвал
Хэнийг ч алаг үздэггүй хайр шүү дээ

Залуу хархүүд

Даарч байна уу гэж түүнээс битгий асуу

Дахиад хэзээ уулзах вэ гэж түүнийг бүү сандарга

Дан цамц, туяахан бэлхүүсээр нь тэвэр

Дандаа хамт шүү гэж чихэнд нь шивнэ

Шивнэх үгсийн чинь дулаанд тэр даарахгүй

Шиврэх бороо ч түүнд хүйтэн санагдахгүй

Ширтэх харцнаас чинь гал олж харвал

Шинэхэн өглөө бүрийг чамтай угтаж чадна

Харин өчүүхэн ч гэсэн эргэлзээ чамайг эзэмдвэл

Харуй бүрийгээс өмнө гэрт нь хүргээд буцаарай

Хайртай гэдэг үгийг цухуйлгаад ч хэрэггүй

Хайлган сэтгэл нь хөрчихвөл буцаад өрдөхөд хэцүү

Хэзээ ч юм түүнтэй учрах хайрыг бүү сэвтээ

Хэрэггүй үгэнл булагдсан сэтгэл нь нээгдэхгүй

Хэний ч юм үнэнч сэтгэлд итгэхгүй

Хэнз цэцэг шиг болгоно түүнийг.

All copyrights to Arius

Shibuya

ямар лаг эмх цэгцтэй юм бэ. удахгүй нүдээрээ харна аа :D